Παραδείγματα περιλαμβάνουν το λάδι πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα από κριλ ως νέα πηγή τροφής, φυτοστερόλες ή φυτικές στερόλες ως νέα ουσία ή νανοτεχνολογία ως νέο τρόπο παραγωγής τροφής. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται λάδια πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα από κριλ ως νέα πηγή τροφής, βρώσιμα έντομα ή φυτικές στερόλες ως νέα ουσία ή νανοτεχνολογία ως νέος τρόπος παραγωγής τροφής.
Νέα είδη φαγητού έρχονται συνεχώς στο τραπέζι μας. Η αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση, η αυξανόμενη εθνική ποικιλομορφία και η αναζήτηση νέων πηγών θρεπτικών συστατικών είναι οι βασικοί παράγοντες.
Η έννοια του «νέου φαγητού» δεν είναι καινούργια. Σε όλη την ιστορία νέοι τύποι τροφίμων, συστατικά τροφίμων ή τρόποι παραγωγής τροφίμων έχουν βρει το δρόμο τους στην Ευρώπη από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Μπανάνες, ντομάτες, ζυμαρικά, τροπικά φρούτα, αραβόσιτος, ρύζι, ένα ευρύ φάσμα μπαχαρικών – όλα αρχικά ήρθαν στην Ευρώπη ως νέα τρόφιμα. Μεταξύ των πρόσφατων αφίξεων είναι οι σπόροι chia, τα τρόφιμα με βάση τα φύκια, τα φρούτα baobab και physalis, το κεράσι Ιερουσαλήμ από το Περού, τα φραγκοστάφυλα Cape, κά.
Ο όρος παραδοσιακό φαγητό είναι ένα υποσύνολο νέων τροφίμων και αναφέρεται σε τρόφιμα που καταναλώνονται παραδοσιακά οπουδήποτε εκτός Ευρώπης.
Το πιο πρόσφατο νέο τρόφιμο – Novel Food
Ιανουάριος 2021 – Η EFSA δημοσίευσε την πρώτη ολοκληρωμένη αξιολόγηση ενός προτεινόμενου τροφίμου που προέρχεται από έντομα. Οι αξιολογήσεις ασφάλειας είναι ένα απαραίτητο βήμα στη ρύθμιση των νέων τροφίμων , καθώς οι επιστημονικές μας συμβουλές υποστηρίζουν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων της ΕΕ και τους εθνικούς φορείς που εγκρίνουν αυτά τα προϊόντα για την ευρωπαϊκή αγορά.
Ορόσημα
2021 Η πρώτη αξιολόγηση της EFSA ενός προϊόντος εντόμων ως νέο τρόφιμο βγαίνει
Η EFSA το 2018 εκδίδει διοικητική καθοδήγηση για τους αιτούντες και δημοσιεύει την πρώτη γνώμη – συμπύκνωμα πεπτιδίου γαρίδας – ακολουθώντας τις νέες διαδικασίες.
Το 2018 ο νέος κανονισμός τίθεται σε ισχύ από τον Ιανουάριο με την Επιτροπή να είναι υπεύθυνη για την έγκριση νέων τροφίμων μετά από αξιολόγηση της ασφάλειας της EFSA.
Το 2017 η EFSA πραγματοποιεί σεμινάριο για τις επιστημονικές πτυχές που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την προετοιμασία μιας νέας εφαρμογής για τρόφιμα.
Το 2016, η EFSA εκδίδει νέες οδηγίες σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποβολή νέων τροφίμων και παραδοσιακών τροφίμων από τις αιτήσεις τρίτων χωρών .
Το 2015, ο νέος κανονισμός για τα τρόφιμα εισάγει μια κεντρική διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης.
Το 2004 η EFSA δημοσιεύει την πρώτη επιστημονική της γνώμη για μια νέα εφαρμογή για τα τρόφιμα – τη χρήση λαδιού enova
Το Πλαίσιο της ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν νέο κανονισμό τον Νοέμβριο του 2015, καταργώντας τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 258/97. Ο κανονισμός (ΕΕ) 2015/2283 για τα νέα τρόφιμα εισάγει μια κεντρική διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης που καθιστά τη συνολική διαδικασία πιο αποτελεσματική.
Από την 1η Ιανουαρίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την έγκριση νέων τροφίμων και, στο πλαίσιο της διαδικασίας, μπορεί να ζητήσει από την EFSA να πραγματοποιήσει μια επιστημονική αξιολόγηση κινδύνου για να αποδείξει την ασφάλειά τους.
Για την κοινοποίηση παραδοσιακών τροφίμων από τρίτες χώρες, ο νέος κανονισμός απλοποιεί τη διαδικασία έγκρισης, απαιτώντας αποδεικτικά στοιχεία για ασφαλή χρήση σε τουλάχιστον μία χώρα εκτός της ΕΕ για περίοδο 25 ετών. Μια κοινοποίηση αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη συνέχεια διαβιβάζεται σε όλα τα κράτη μέλη και την EFSA. Εντός τεσσάρων μηνών από την παραλαβή μιας έγκυρης κοινοποίησης, τα κράτη μέλη ή η ΕΑΑΤ μπορούν να υποβάλουν αντιρρήσεις σχετικά με τη διάθεση στην αγορά του κοινοποιημένου παραδοσιακού φαγητού.
Ο ρόλος της EFSA
Από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τα νέα τρόφιμα τον Ιανουάριο του 2018, η διαδικασία για την επιστημονική αξιολόγηση κινδύνου μιας νέας εφαρμογής τροφίμων έχει υλοποιηθεί. Η EFSA διενεργεί αξιολογήσεις κινδύνου σχετικά με την ασφάλεια ενός νέου τροφίμου κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Νέα τρόφιμα – Novel Food
Η EFSA διενεργεί την αξιολόγηση της ασφάλειας βάσει φακέλων που παρέχονται από τους αιτούντες. Οι φάκελοι πρέπει να περιέχουν δεδομένα σχετικά με τη σύνθεση, τις θρεπτικές, τοξικολογικές και αλλεργιογόνες ιδιότητες του νέου τροφίμου, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις αντίστοιχες διαδικασίες παραγωγής, καθώς και τα προτεινόμενα επίπεδα χρήσης.
Παραδοσιακό φαγητό – Traditional Food
Το παραδοσιακό φαγητό είναι ένα υποσύνολο νέων τροφίμων. Η EFSA, παράλληλα με τα κράτη μέλη, αξιολογεί την ασφαλή χρήση των παραδοσιακών προϊόντων διατροφής με βάση τις πληροφορίες που παρέχονται από τον αιτούντα και τα διαθέσιμα δεδομένα στη βιβλιογραφία. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να αποδεικνύουν την ασφαλή χρήση του παραδοσιακού φαγητού σε τουλάχιστον μία χώρα εκτός της ΕΕ για περίοδο τουλάχιστον 25 ετών.
Η EFSA δεν αποφασίζει εάν ένα τρόφιμο θεωρείται ως νέο φαγητό ή παραδοσιακό φαγητό από τρίτη χώρα. Αυτή είναι ευθύνη των διαχειριστών κινδύνου της ΕΕ. Ομοίως, οι διαχειριστές κινδύνου αποφασίζουν εάν ένα νέο φαγητό ή ένα παραδοσιακό φαγητό από τρίτη χώρα μπορεί να διατεθεί στην αγορά της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των εγκεκριμένων όρων χρήσης του.
Επικοινωνήστε με την τεχνολόγο τροφίμων Μαρία-Σπυριδούλα Νάτση για να λάβετε πλήρη συμβουλευτική σχετικά με την επικαιροποιημένη νομοθεσία τροφίμων καθώς και καθοδήγηση σχετικά με τη διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης του νέου τροφίμου που παράγετε.
Δείτε εδώ το ενοποιημένο κείμενο του Κανονισμού 258/97.
Έγκριση
Με σκοπό να διασφαλιστεί η προστασία της ανθρώπινης υγείας, τα νέα τρόφιμα υποβάλλονται σε αξιολόγηση ασφάλειας πριν κυκλοφορήσουν στην Ευρωπαϊκή αγορά. Η έγκριση κυκλοφορίας στην αγορά ενός νέου τροφίμου είναι μια διαδικασία που απαιτεί διάφορα στάδια, με οριοθετημένα χρονικά περιθώρια.
Οι Αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έγκριση ή απαγόρευση διάθεσης στην αγορά νέων τροφίμων ή νέων συστατικών τροφίμων που μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα:http://ec.europa.eu/food/food/biotechnology/novelfood/authorisations_en.htm
Οι αιτήσεις για έγκριση που έχουν έως τώρα υποβληθεί είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα:
http://ec.europa.eu/food/food/biotechnology/novelfood/app_list_en.pdf
Τα νέα τρόφιμα και τα νέα συστατικά τροφίμων μπορεί να κυκλοφορήσουν στην αγορά με την απλοποιημένη διαδικασία της κοινοποίησης σύμφωνα με το Άρθρο 5 του Κανονισμού (ΕΚ) 258/97 για τρόφιμα ή συστατικά τροφίμων που είναι κατ' ουσίαν ισοδύναμα με υφιστάμενα τρόφιμα ή συστατικά τροφίμων. Οι κοινοποιήσεις που έχουν έως τώρα: http://ec.europa.eu/food/food/biotechnology/novelfood/notif_list_en.pdf#page=71
Κατάλογος νέων τροφίμων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τηρεί κατάλογο προϊόντων φυτικής, ζωικής προέλευσης ή άλλων ουσιών, που εμπίπτουν στον Κανονισμό των νέων τροφίμων, αφού πρώτα τα Κράτη Μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνήσουν και συμφωνήσουν στην Ομάδα Εργασίας για τα Νέα Τρόφιμα το καθεστώς κυκλοφορίας των προϊόντων αυτών. Ο κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός αλλά δίνει μία ένδειξη κατά πόσο ένα προϊόν πρέπει να λάβει έγκριση κυκλοφορίας σύμφωνα με το Κανονισμό των Νέων τροφίμων.
Ο κατάλογος νέων τροφίμων: http://ec.europa.eu/food/food/biotechnology/novelfood/novel_food_catalogue_en.htm
Επισήμανση
Επιπλέον ενδείξεις από αυτές που προβλέπει η οριζόντια Οδηγία 2000/13/ΕΚ για την επισήμανση των τροφίμων, για τα νέα τρόφιμα είναι αυτές που περιλαμβάνει το άρθρο 8 του Κανονισμού ΕΚ/258/97: Επισήμανση και συσκευασία τροφίμων, Διατροφική επισήμανση.